Jedenaste: nie bądź chujkiem, czyli o pobieraniu książek słów kilka [MYŚLI LUZEM]

Kontrowersyjna opinia: ludzie, którzy pobierają nielegalnie książki i jeszcze tego bronią to małe chujki.

Od kilku tygodni przewijają się w książkowym necie teksty o piraceniu i nielegalnym pobieraniu książek. Był tekst Kuby Ćwieka, który nawet udostępniałam, pisarze przygotowali list otwarty do MinKulu o karaniu pobierających, temat podjął Świat Czytników, do tego przewija się to też na blogach, np. tu.

Moja opinia, o ile kogoś interesuje, jest krótka: piractwo (czyli udostępnianie treści) jest karalne, i słusznie. Pobieranie karalne nie jest, a szkoda – bo kto pobiera, chociaż może kupić, ten jest zwykłym chujkiem.

Argumentów broniących pobierających jest wiele. Niektóre nawet mają sens. Są miejsca i momenty, gdzie sporo jest grup wykluczonych kulturowo: wsie bez bibliotek, gdzie po opłaceniu oprysków, benzyny i jedzenia zostaje akurat, żeby zapłacić za nowe portki, gdy stare zaczną się przecierać na tyłku. Nastoletni uczniowie ze słabo sytuowanych rodzin – ani nie zarabiają, ani nie mają jak dostać kieszonkowego na książkę. Studenci stający przed sytuacją: jedna ksiązka wymagana do zaliczenia na 80 osób, a nowa kosztuje 120 pln, w e-booku też (pozdrawiam przy okazji wszystkich, którzy ten jeden egzemplarz z BUW czy biblioteki wydziałowej raczą chować w losowych miejscach, żeby ktoś im przypadkiem nie wziął go z półki, gdy wyjdą do domu).

To są sytuacje, które mogą usprawiedliwić nielegalne pobieranie i można je rozważać indywidualnie. Ale co powiecie o innych przewijająych się w dyskusjach? Moje ulubione to:

1. E-booki są za drogie w porównaniu do książek papierowych (bo przecież e-booka nie musisz napisać, zredagować, przetłumaczyć itp. – dlatego nie warto zapłacić równowartości kawy ze starbunia albo paczki szlugów z puszką Tyskiego).
2. E-booka nie sprzedam jak przeczytam, a książkę mogę zniszczyć, sprzedać, oddać (oczywiście – to doskonały powód, żeby komuś nie płacić za pracę).
3. Biblioteki wypożyczają za darmo, a to to samo (nie, od tego są przepisy o dostępności kultury i nauki, biblitoeki pełnią specjalną rolę kulturotwórczą, jawnie kupują książki, nie czerpią jako takich zysków z ich wypożyczania i od jakiegoś czasu autorzy mogą otrzymać wynagrodzenie za wypożyczenia).
4. Bo nowości są drogie i nie na przecenach, a w bibliotece nie ma (to poczekaj).
5. Nie zapłacę, bo nie wiem, czy mi się spodoba (jak idziesz do McDonalda po nową kanapkę, to nie płacisz, bo nie wiesz, czy ci posmakuje, prawda?; ps – taki pro tip: istnieją darmowe fragmenty, na których można potestować).
6. Oni nic na tym nie tracą przecież, bo i tak bym nie kupił (no to po co ściagasz, skoro najwyraźniej nie lubisz tego autora czy nie podoba ci się styl autorki?)
7. Ale to jest legalne!

To chyba mój ulubiony argument za pobieraniem z wątpliwych źródeł. To, że coś nie jest karalne, nie oznacza, że jest etyczne i dobre. Alkoholizm jest legalny. Trzymanie psa na krótkim łańcuchu jest legalne. Sprzedawanie przez telefon magicznych garnków i superabonamentów starszym ludziom jest legalne. Istnieje cały gros czynności, które sa jak najbardziej legalne, ale etycznie powodują zgagę. Jeśli męczysz psa, jesteś chujkiem. Jeśli wciskasz siedemdziesięcioletnim, niedosłyszącym babciom abonament Telekomuniakcji Polskiej Nowej, który „ma nic nie zmienić, będzie pani płacić mniej”, jesteś chujkiem. Jeśli wpadasz w nałóg i się nie leczysz, jesteś bardzo nieszczęśliwym i szkodliwym dla otoczenia człowiekiem. Jeśli świadomie pobierasz nielegalnie książki i żerujesz na czyjejś pracy, bo możesz, to kim jesteś?

Mimo to nie jestem za penalizacją pobierania – nie dlatego, że uważam, że nie trzeba, ale dlaego, że egzekwowanie takiego przepisu byłoby raczej trudne. Nie ma do tego zaplecza, zdarzają się przypadki, które bez nielegalnych źródeł byłyby wykluczone kulturowo, dodatkowo bywają osoby, które najzwyczajniej nie wiedzą, że pobierają coś nielegalnie; ba, czasem za to płacą i są przekonane, że wszystko jest OK. Weźmy chociażby głośny przypadek dziennikarki i wykładowczyni akademickiej, swego czasu członkini KRRiT, która płaciła za Chomika, bo uważała go za sklep:

Proponuję raczej: edukować. Edukować, co jest ok, a co nie, za co płacimy, a za co nie, jak wpływa pobieranie na twórców, gdzie można za darmo pobrać legalnie i co oraz w wkwestii tego, że jeśli nie będziemy płacić i kupować, to pisarze przestaną pisać, a wydawnictwa wydawać – bo za darmo nikt nie lubi pracować.

Więc tłumaczę i proszę: kupujcie.

Zdjęcie główne: Darkday via Flickr

PS – wiem, że wiele osób nie zgadza się z moim podejściem. Cóż, to Wasza opinia, nie musimy się zgadzać. Nie musimy też ze soba rozmawiać i się lubić 🙂